KOKEN IN OORLOGSTIJD | MANON HENZEN | UITG. HET ZWARTE SCHAAP

Raar maar waar

Dat de Tweede Wereldoorlog een bar en boze tijd vol ellende is geweest valt niet te ontkennen. Wat volgens Manon Henzen wel herziening mag is het bijzonder sobere imago van koken in die tijd. Deze auteur, wiens naam overigens ontbreekt op de eenvoudige cover, doet een boekje open over ‘creatief en gezond koken in de jaren ’40’ van de vorige eeuw. Zou je het geloven dat Nederlanders in de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog (met uitzondering van het staartje dat als de hongerwinter te boek staat) nog nooit zo goed gevoed zijn? Voor mij is dit echt een eye-opener!

 

Trend versus Noodzaak

In de jaren voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog waren Nederlanders een vet- en vleesrijk dieet gewend. De opgelegde rantsoenen en terugdringing van de veestapel en pluimvee trokken hier een streep door, waardoor men zich veelal moest wenden tot plantaardig voedsel. En laat dit nou net de reden zijn waarom de gezondheid met sprongen vooruitging. Frappant is dat wat toen als opgelegde schaarste en armoede werd gezien nu in onze tijd, en overigens niet alleen in Nederland, een grote trend is. Denk aan alle vegetariërs en vegans die dierlijke producten bewust, dus uit vrije wil, uit hun dagelijkse dieet verbannen.

 

Verspillingsvrij en Hamsteren …

Dat er een groot beroep op de creativiteit van huisvrouwen werd gedaan zal vast geen verrassing zijn. Er werd verspillingsvrij gekookt en als er al vlees was, werd alles van het dier gebruikt, van kop tot staart. Herkenbaar? Ja, ook dit is nu een trend, en absoluut geen verkeerde. Toentertijd wederom uit schaarste, evenals het zuinig omgaan met brandstoffen.

 

Wat de boer niet kent …

Groenten die nu heel bekend zijn, zoals courgettes, pompoenen en koolrabi, werden door de overheid gepromoot voor de eigen moestuin. Dat het enthousiasme lauw was is begrijpelijk, onbekend maakt onbemind, evenals het wildplukken van toen nog vreemde ingrediënten en kruiden, en surrogaten uit eigen tuin en eigen stal, het laatste door de overheid aangemoedigd met subsidies. De zwarte markt, een term die toen ontstond voor sluikhandel, tierde welig door de behoefte aan ‘normaal’ vertrouwd eten.

 

Culinaire Historie

Dit boek bevat prettig leesbare informatie, aangevuld met recepten zoals oma’s pannenkoeken, erwtensoep, dakhaas (kat, snik !), gehakt van vleesvervangers, bonendip, groentebeignets tot aan zelfgemaakte champagne van vlierbloesem. Koken in Oorlogstijd is wat mij betreft een must-read voor iedereen die geïnteresseerd is in culinaire historie. Je zult wellicht verbaasd staan over de herkenbaarheid in gezond koken tussen toen en nu, met het fijne verschil dat we nu de keuze hebben in wat we eten èn in vrijheid leven.

 

Koken in Oorlogstijd | Manon Henzen | Uitgeverij Het Zwarte Schaap | Nederlandstalig | Hardcover | €12,50

 

FOLLOW ME